ایرموتورهای دندانپزشکی ابزارهای پرکاربرد در دنیای دندانپزشکی محسوب می‌شوند که یک دندانپزشک از آن‌ها برای انجام درمان‌های مختلف نظیر بهره می‌برد. همان‌طور که عنوان شد و از نام این دستگاه مشخص است یک ایرموتور از هوای فشرده برای حرکت استفاده می‌کند. در حقیقت این موتور کوچک عامل به حرکت درآمدن و چرخاندن فرزهای دندانپزشکی است.

ایرموتور در مقایسه با توربین دندانپزشکی با سرعت کمتر و گشتاور بیشتر عمل می‌کند؛ به همین دلیل ایرموتورهای دندانپزشکی در طیف گسترده‌ای از درمان‌های دندانپزشکی کاربرد دارند. در ضمن با اینکه یک ایرموتور دارای ابعاد کوچکی بوده و به‌آسانی می‌توان آن را حمل کرد، اما از اجزا و قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که در کنار هم سبب عملکرد بهتر این ابزار می‌شوند.

ایرموتور یک موتور بسیار کوچک است که با استفاده از هوا کار می کند اما این موتور به تنهایی ساختار کاملی ندارد و باید درکنار آن از آنگل و هندپیس استفاده شود. در حقیقت این موتور عامل اصلی به حرکت درآمدن هندپیس و آنگل است.

ایرموتور ها با وجود ابعاد کوچکی که دارند از قسمت ها و اجزای مختلفی تشکیل شده اند. این موتور های کوچک جهت نصب سری دارای قسمتی هستند که با توجه به نوع استفاده آنها می تواند مناسب هندپیس، روتاری و آنگل باشد.

برای مثال هنگامی که دندانپزشک می خواهد پوسیدگی های نزدیک کانال دندان را ترمیم کند باید از یک آنگل با کمک یک ایرموتور با سرعت پایین این کار را انجام دهد تا آسیبی به بیمار نرساند. این دستگاه نسبت به توربین دندانپزشکی از سرعت پایین تر اما قدرت بیشتری برخوردار اند.

اجزای ایرموتور دندانپزشکی

با توجه به اینکه از ایرموتور دندانپزشکی در مطب‌های دندانپزشکی استفاده می‌شود، به همین جهت باید اجزا و قطعات درون این ابزار توانایی انتقال انرژی از نیروی هوای فشرده به نیروی مکانیکی را دارا باشند. در ادامه برای شناخت بیشتر، اجزای ایرموتور دندانپزشکی را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد:

• • سلکتور: این قطعه در یک ایرموتور توانایی چرخش راست گرد یا چپ گرد را برای دندانپزشک فراهم می‌کند.
  • بلبرینگ: بلبرینگ جزئی از ایرموتور محسوب می‌شود که در ابتدا و انتهای شفت اصلی ایرموتور واقع است و می‌تواند سبب گردش روان شفت شود.
  • فیبر و فنرها: چرخش و انتقال انرژی از نیروی فشرده هوا به نیروی مکانیکی بر عهده این دو جزء است.
  • سیستم و نازل انتقال آب: بر اساس طراحی یک ایرموتور این سامانه وظیفه انتقال آب را بر عهده دارد. (آب از داخل یا خارج)
  • نازل نگهدارنده: کار نازل در ایرموتور نگهداری هندپیس و آنگل مستقیم روی ایرموتور است.
  • اورینگ‌های لاستیکی: اورینگ به دلیل آب‌بندی و فیتینگ هوای فشرده وجود دارد تا بازدهی دستگاه افزایش یابد.

نحوه ی کار و انواع ایرموتور دندانپزشکی

ایرموتور دندانپزشکی دارای انواع مختلفی از جمله دو سوراخه، سه سوراخه و چهار سوراخه است که با توجه به شیلنگ یونیت می تواند متفاوت باشد. در ایرموتور های دو سوراخه یک بخش برای ورود آب و یک بخش نیز برای ورود هوا موجود است.

قسمتی که سوراخ هوا در آن وجود دارد جهت به چرخش درآوردن بلبرینگ های موتور استفاده می شود تا دستگاه را به کار بیاندازد و قسمت مربوط به سوراخ آب نیز زمانی استفاده می شود که دندانپزشک نیاز به ایجاد حفره در دندان و امثال آن دارد.

سرعت دستگاه بستگی به فشار منبع تغذیه هوا، پیکربندی اجزای روتور و چرخ دنده های داخل موتور دارد. هندسپیس های این دستگاه به گونه ای طراحی شده اند که فشار هوا را به نسبت هندپیس های سرعت بالا بیشتر کنترل می کنند.

در ساختار این دستگاه در قسمتی که شیلنگ ها از قسمت یونیت هارج می شود ایرموتور و توربین قرار می گیرد که هر کدام کار متفاوتی انجام می دهند زیرا توربین دارای سرعت بالاتری نسبت به ایرموتور است.

زمانی که هوا وارد ایرموتور می شود پره های آن به حرکت در می آیند و پس از تمام شدن فرایند هوا از انتهای دستگاه خارج می شود. برای کنترل چرخش پره های دستگاه باید سرعت هوایی که وارد آن می شود را بتوان کنترل کرد. هرچند عوامل دیگری نیز مانند ساختار موتور، جنس بدنه، چرخ دنده ها و … در سرعت چرخش این پره ها تاثیر گذارند. دندانپزشک ها معمولا برای کنترل هوایی که وارد این دستگاه می شود از یک پدار استفاده می کنند تا بتوانند آن را کنترل کنند.

درباره نحوه عملکرد یک ایرموتور می‌توان بیان کرد که هوای فشرده با استفاده از شلنگ‌های یونیت وارد ایرموتور می‌شود و پره‌های درونی ایرموتور را به چرخش در می‌آورد. چرخش به محور ایرموتور انتقال یافته و می‌تواند سبب چرخش آنگل و هندپیس شود. به‌ یاد داشته باشید که سرعت چرخش با تنظیم میزان هوای فشرده ورودی به ایرموتور قابل کنترل است.

از انواع ایرموتور دندانپزشکی می‌توان به ایرموتورهای دو سوراخه، سه سوراخه، چهار سوراخه اشاره کرد. دلیل تنوع در ایرموتور سازگاری این ابزار با شلنگ‌های یونیت‌های مختلف است. برای نمونه در ایرموتورهای دو سوراخه یک سوراخ برای ورود هوا و سوراخ دیگر برای ورود آب طراحی شده است تا به شلنگ یونیت مخصوص خود متصل شود.

شرایط نگهداری و افزایش عمر ایرموتور دندانپزشکی

این دستگاه به دلیل آنکه از ظرافت خاصی برخوردار است، بهتر است جهت نگهداری هرچه بهتر از آن می توانید از مواردی همچون موارد زیر استفاده کنید.

در صورتی که از فشار هوای نامناسب برای استفاده از ایرموتور ها استفاده کنید، ممکن است در عملکرد آنها اختلال ایجاد کنید. پس بهتر از مقدار فشار را بین ۳ تا ۳/۵ بار نگهدارید که مقدار مناسب است.

دستگاه باید به درستی روغن کاری شود. در صورتی که به اشتباه روغن کاری آن را انجام دهید ممکن است ایرموتور قفل شده و دیگر کار نکند. این عمل باید یک بار قبل از قرار گرفتن در اتوکلاو و یک بار پس از استریل شدن انجام شود.

هندیس و آنگلی که روی دستگاه قرار می گیرند باید به درستی روی آن نصب شوند. در غیر این صورت ممکن است چرخ دنده های داخلی ایرموتور و هندپیس یا آنگل آسیب ببینند. همچنین باید حواستان باشد که این قطعه ها در حین کار وصل یا جدا نشوند.

همچنین باید به این موضوع نیز دقت داشته باشید که سرعت ایرموتور باید با سرعت هدنپیس هماهنگ باشد تا به آن ها آسیبی وارد نشود.

جهت استریل کردن ایرموتور باید حتما از اتوکلاو استفاده نمایید. در صورتی می خواهید آسیب جدی ای به توربین های ایرموتور وارد نشود باید این مهم را به خاطر داشته باشید که آنها را نباید در مواد ضدعفونی کننده قرار دهید.

در صورتی که تخلیه کردن هوای کمپرسور به موقع و به درستی انجام شود می تواند تاثیر بسیاری در سالم ماندن این دستگاه داشته باشد.

باید همواره مراقب باشید تا کوچک ترین ضربه ای به این موتور وارد نشود چرا که ایرموتور از ظرافت بالایی برخوردار است و در صورت وارد شدن کوچک ترین ضربه ای ممکن است دچار مشکل شود.

در صورتی که مجازی آب دستگاه دچار گرفتگی شود تنها باید با استفاده از سوند های مخصوص آن را برطرف کنید. بخاطر داشته باشید که در صورتی که از سوند های غیر استاندارد استفاده کنید ممکن است باعث ایجاد انحنا در دهانه ی مجاری هوا و یا آب شوید.بهتر است که برای استفاده از توربین از فرز های پیچ و تاب دار استفاده نکنید چرا که این فرز ها دارای برش مناسبی نیستند و برای انجام کار باید با دست خود فشار بیشتری وارد کنید که این موضوع می تواند باعث آسیب دیدن بلبرینگ های کارتریج شوند و همچنین به دندان بیمار آسیب برسانند.

یک ایرموتور با استفاده از هوای فشرده به حرکت در می‌آید و می‌توان آن را به‌صورت مستقیم به صندلی دندانپزشک وصل کرد. انواع مختلفی از ایرموتور یافت می‌شود که هر کدام ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند. یک نکته مهم درباره این دستگاه این است که یک ایرموتور در دندانپزشکی به تنهایی کاربردی ندارد و باید در کنار آنگل و هندپیس از آن استفاده کرد. درواقع ایرموتور همان ابزاری است که سبب به حرکت در آمدن آنگل و هندپیس می‌شود.